Klasa 3 Lb w Areszcie Śledczym w Krakowie
9 czerwca 2025 roku uczennice i uczniowie klasy 3 Lb LO o profilu wojskowym w ZSZ HTS odwiedzili Areszt Śledczy w Krakowie na ulicy Montelupich 7. Wizyta odbyła się w ramach projektu edukacyjnego „Ty Decydujesz”, realizowanego w latach 2023-2025 przez Okręgowy Inspektorat Służby Więziennej w Krakowie oraz Straż Miejską Miasta Krakowa. Organizatorami i gospodarzami byli: Pani Major Anna Margelist-Czajczyk, Rzecznik Prasowy Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w Krakowie oraz Pan Artur Ryś – funkcjonariusz Straży Miejskiej w Krakowie. Wchodząc do budynku każdy z gości musiał przejść kontrolę, okazać dokument tożsamości i zostawić urządzenia telefoniczne.
W pierwszej części spotkania młodzież zapoznała się ze specyfiką aresztu śledczego, warunkami przyjęcia i pobytu, prawami osób aresztowanych, wielkością zakładu karnego na ulicy Montelupich. Pobyt na dziedzińcu przypomniał jego tragiczną historię z okresu II wojny światowej. W budynku przy Montelupich znajdowało się hitlerowskie więzienie policyjne podlegające Gestapo. W latach 1940–1944 więzionych było tu ok. 50 000 osób. Na terenie więzienia miały w tym czasie miejsce masowe egzekucje więźniów. Z tego więzienia uciekł 2 lipca 1940 r. Stanisław Marusarz – narciarz, polski olimpijczyk i kurier tatrzański AK. Wydarzenia te upamiętnia duży mural. Następnie uczniowie przeszli na najniższy poziom budynku i zapoznali się z wyposażeniem, które dostaje każdy osadzony na koszt Skarbu Państwa: odzieżą, bielizną, obuwiem, posłaniem, plastykowymi talerzami i sztućcami, przyborami toaletowymi. Uniformy więzienne są w kolorze ciemnozielonym, dla więźniów niebezpiecznych – czerwone. Informacje dotyczyły także wyżywienia więźniów, jego kosztów, pracy osadzonych oraz ich zarobków.
Uczennice i uczniowie przeszli do malutkiej kaplicy więziennej. Ksiądz kapelan opowiedział o specyfice pracy duszpasterskiej, o spowiedzi i innych sakramentach udzielanych osadzonym. Młodzież weszła do pięcioosobowej celi, zobaczyła warunki bytowe skazanych – piętrowe łóżka, stół, toaletę, telewizor i inne wyposażenie. Kadeci klasy wojskowej odwiedzili tzw. spacerniak, czyli niewielki obszar w obrębie murów aresztu, przeznaczony do spacerów więźniów. To miejsce, gdzie więźniowie mogą się trochę pobawić, poruszać i spędzić czas na świeżym powietrzu. Każdemu więźniowi przysługuję jedna godzina spaceru na dobę, chyba że lekarz zaleci inne normy. Uczennice i uczniowie odwiedzili także świetlicę oddziału więziennego: telewizor, stół do tenisa stołowego, piłkarzyki, możliwość korzystania z komunikatora Skype oraz telefonów.
Omówiono prawa osadzonych do widzeń z bliskimi, korzystania z zakupów w kantynie aresztu. Podczas przechodzenia z oddziału do oddziału młodzież mogła obserwować system zabezpieczeń aresztu, np. aby otworzyć kolejną stalową bramę należało – oprócz wpisania kodu – zamknąć poprzednią. I tak uczennice i uczniowie w ciągu dwóch godzin zobaczyli dużą część dwóch budynków Aresztu Śledczego w Krakowie. Końcowe pytania dotyczyły warunków przyjęcia do Służby Więziennej, obowiązków funkcjonariuszy, służby psów, wysokości zarobków. Szczególne zainteresowanie kadetów klasy wojskowej skupiła służba w „gisach” czyli Grupie Interwencyjnej Służby Więziennej.
Bardzo dziękujemy Pani Major Annie Margelist-Czajczyk oraz Panu Arturowi Rysiowi za doskonałe przygotowanie i przeprowadzenie wizyty uczniów ZSZ HTS w Areszcie Śledczym w Krakowie. Atrakcyjna forma zajęć, możliwość poznania różnych aspektów funkcjonowania aresztu (z punktu widzenia funkcjonariuszy i z punktu widzenia osadzonych), ogrom wiedzy przekazanej uczniom, a także życzliwość uczyniły spotkanie – trwające 2 godziny – bardzo interesującym. Spotkanie zorganizowała – ze strony ZSZ HTS – Pani Iwona Dargiewicz. Opiekunem uczniów był Pan Grzegorz Wyderka.
Tekst i zdjęcia: Grzegorz Wyderka
Kolaż: Beata Juchnik